Το Κ.Α.Σ., με απόφασή του στις 15/09/15, γνωμοδότησε για την κατά χώρα διατήρηση των αρχαιοτήτων του σταθμού Βενιζέλου στο Μετρό Θεσσαλονίκης. Η απόφαση αυτή αναιρεί τρεις προηγούμενες αποφάσεις του ίδιου φορέα, με διαφορετική τότε σύνθεση, που γνωμοδοτούσε για την απόσπαση των αρχαιοτήτων. Ο Σύλλογος Εκτάκτων Αρχαιολόγων (Σ.ΕΚ.Α.) χαιρετίζει την απόφαση, καθώς από την πρώτη στιγμή μαζί με άλλους συλλόγους και συλλογικότητες είχε διεκδικήσει τη διατήρηση και αξιοποίηση των αρχαιοτήτων μέσα στοn σταθμό. Το κείμενο αυτό θα μπορούσε να τελειώνει σε αυτό το σημείο. Θεωρούμε, όμως, ότι καμία εξέλιξη σχετική με αυτό το έργο, πέραν της ολοκλήρωσης του, δεν μπορεί να οδηγεί σε θριαμβολογίες και πανηγυρισμούς.

Οι εργασίες εδώ και πάνω από έναν χρόνο έχουν σταματήσει και το μεγαλύτερο δημόσιο και παράλληλα αρχαιολογικό έργο που έγινε πότε στην πόλη, εξελίσσεται στο μεγαλύτερο “φιάσκο”. Οι εργαζόμενοι που έχουν απομείνει στο έργο, αρχαιολόγοι, συντηρητές και ελάχιστοι εργάτες, ζουν σε ένα συνεχές καθεστώς ομηρίας με μόνιμη την απειλή της απόλυσης, ενώ αυτή την περίοδο εφαρμόζεται η εκ περιτροπής εργασία. 

Ένα έργο που παραμένει στάσιμο με φοβερό αντίκτυπο στην καθημερινότητα τη πόλης της Θεσσαλονίκης, δημιουργώντας μια σειρά ερωτημάτων. Αναρωτιόμαστε εάν δεν διατηρούνταν τελικά οι αρχαιότητες της Βενιζέλου ποιο θα ήταν το όφελος των ανασκαφών αυτών για τους κατοίκους; Τι θα μείνει τελικά από επιστημονική άποψη από αυτό το έργο; Μερικές ανακοινώσεις στο Α.Ε.Μ.Θ., αρκετές δημοσιεύσεις στο Αρχαιολογικό Δελτίο, ενδεχομένως ένας τόμος που θα μοιραστεί στις υπηρεσίες και στους εκλεκτούς και αποθήκες γεμάτες κεραμική και άλλα αντικείμενα θα είναι η ανταπόδοση της πολιτείας για τα σχεδόν δέκα χρόνια ταλαιπωρίας και οικονομικής ζημίας των κατοίκων; Ακόμη και οι αρχαιότητες που θα διατηρηθούν στην Βενιζέλου, αν και αναμφισβήτητα σημαντικές, δεν αποτυπώνουν σε καμία περίπτωση την περίφημη διαχρονία  της πόλης για την οποία συχνά γίνεται λόγος από τους ´ειδικούς´. Αντίθετα, είναι μια επιλογή ενός συγκεκριμένου παρελθόντος, του ένδοξου για την πόλη βυζαντινού.

Οι ευθύνες, όσον αφορά το αρχαιολογικό κομμάτι -γιατί υπάρχουν και πολλές άλλες- είναι πολλές και βαρύνουν την Αρχαιολογική Υπηρεσία και τις τοπικές εφορείες αρχαιοτήτων. Αν και από την αρχή η υπηρεσία είχε επισημάνει τη σημαντικότητα των αρχαιοτήτων που θα εντοπίζονταν και είχε εκφράσει τη διαφωνία της, στη συνέχεια συναίνεσε, χωρίς όμως να γίνει οποιαδήποτε πρόβλεψη και μέριμνα για κατά χώρα διατήρηση αρχαιοτήτων, αλλά μόνο για την καταγραφή και την απόσπασή τους. Έτσι, τίποτα δεν έγινε για την βασιλική που εντοπίστηκε στο σταθμό σιντριβάνι, για τον δρόμο που εντοπίστηκε στην Αγία Σοφία και θα διατηρηθεί τελικά στην Βενιζέλου, ή για την αποτύπωση της διαχρονίας, των διαφορετικών δηλαδή περιόδων ζωής αυτής της πόλης. Σε κανέναν σταθμό δεν θα φαίνονται οι έξι αιώνες που διήρκησε η οθωμανική περίοδος ή το σημαντικότερο και καταστρεπτικότερο γεγονός του 20ού αιώνα, η πυρκαγιά του 1917. Ίσως η τελευταία ευκαιρία για κάτι τέτοιο να είναι οι είσοδοι των σταθμών που ακόμη δεν έχουν σκαφτεί.

Πέραν των ερωτημάτων που προκύπτουν ως προς την ανάδειξη των αρχαιοτήτων, το μεγαλύτερο ερώτημα που παραμένει αναπάντητο είναι πότε θα ολοκληρωθούν οι εργασίες. Ως πότε η κοινοπραξία και η Αττικό Μετρό θα αποδίδουν όλα τα προβλήματα και τις καθυστερήσεις στις αρχαιολογικές εργασίες μόνο για να καλύψουν τα δικά τους τραγικά λάθη κακοδιαχείρησης και σπατάλης. Ζητούμε, αλλά και ευχόμαστε σύντομα να δοθεί λύση και να προσληφθούν οι εργαζόμενοι που απολύθηκαν με στόχο την άμεση και απρόσκοπτη ολοκλήρωση του έργο