Ανοιχτή επιστολή των δύο συναδέλφων στο έργο του ΜΕΤΡΟ Θεσσαλονίκης

στις οποίες δόθηκε η εντολή απόλυσης

Στο πλαίσιο της κατασκευής ενός έργου, ο εντοπισμός αρχαιοτήτων πάντα αποτελούσε πεδίο σύγκρουσης σχετικά με την ταχύτητα των εργασιών και τη διαχείριση των ευρημάτων. Είναι συνηθισμένη η τακτική του εργολάβου να χρεώνει καθυστερήσεις του έργου μόνο στην παρουσία αρχαιοτήτων. Οι αρχαιολόγοι που εργάζονται στα έργα, αντιμετωπίζουν καθημερινά ψέματα και συκοφαντίες, ενώ τελευταία, λόγω της οικονομικής κατάστασης της χώρας, ο κλάδος δέχεται δριμύτατη επίθεση και από τα ΜΜΕ, τα οποία τον βάλλουν υποστηρίζοντας «δεν είμαστε τώρα για αρχαία. Μόνο ανάπτυξη». Έχει σχηματιστεί στο ευρύ κοινό η εικόνα πως η σωστική ανασκαφή αποτελεί ένα είδος «ικανοποίησης επιστημονικής παραξενιάς» και όχι μία επεμβατική δραστηριότητα, η οποία περιορίζεται στα «απολύτως απαραίτητα» της τεκμηρίωσης, ώστε να διασφαλισθεί η διάσωση της αρχαιολογικής πληροφορίας.

Σε ένα τέτοιο πλαίσιο, αλλά στον υπερθετικό βαθμό εντάσσεται η επίθεση του υπουργού Μεταφορών Ν.Σπίρτζη στις 11/5/2017 σε εργαζόμενους έκτακτους αρχαιολόγους του Μετρό Θεσσαλονίκης, στους σταθμούς Σιντριβάνι και Αγ. Σοφίας, εκτοξεύοντας κατηγορίες για αδικαιολόγητες καθυστερήσεις, σπατάλες εκατομμυρίων, άποψη για το ανασκαφικό έργο («για ποιο λόγο δεν είναι οι κασμάδες εδώ μέσα;») και απειλές («θα δούμε αν θα είσαι εδώ την άλλη βδομάδα»). Είναι πολύ σημαντικό να τονιστεί πως απευθυνόταν σε συμβασιούχους εργαζόμενους αρχαιολόγους, όχι σε προϊστάμενο, όχι σε ισότιμό του υπουργό. Στην συνέχεια, ξεκίνησε μια εκστρατεία ψεύδους σε sites πως ήρθε και δεν βρήκε ούτε ένα αρχαιολόγο να εργάζεται, κάτι που αποτελεί σαφή συκοφαντία (τα περισσότερα σκάμματα της Αγ. Σοφίας είναι κλειστά σε αναμονή της απόφασης του ΚΑΣ, στο Σιντριβάνι ήταν όλοι στις θέσεις τους). Επίσης, εμφανίστηκαν δηλώσεις του υπουργού Μεταφορών που επιτίθεται ευθέως στο έργο του υπουργείου Πολιτισμού και στον τοπικό προϊστάμενο.

Και μετά από όλα αυτά, στις 12/5/2017 η ανάδοχος εταιρεία ειδοποίησε τις δύο συντονίστριες συμβασιούχους αρχαιολόγους της ανασκαφής στο σταθμό Σιντριβάνι να παραλάβουν τις απολύσεις τους, χωρίς να έχει ζητηθεί η σύμφωνη γνώμη της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας, χωρίς να έχει προϋπάρξει καμία προειδοποίηση ή επίπληξη. Παράλληλα, η εταιρεία προχώρησε σε νέες προσλήψεις δύο νέων αρχαιολόγων ως συντονιστών ανασκαφής, χωρίς καμία συνεννόηση με την αρμόδια Υπηρεσία. Δεν είναι γνωστό σε κανέναν η αιτία απόλυσης των δύο αρχαιολόγων. Στην πορεία, ο κος Μυλόπουλος, πρόεδρος της Αττικό Μετρό, προχώρησε σε δηλώσεις του τύπου «μετά την απόλυση, η αναφορά στο ΚΑΣ προχώρησε» αποκρύπτοντας πως η αναφορά στο ΚΑΣ για τον σταθμό Σιντριβάνι έφυγε την ημερομηνία που είχε συμφωνηθεί με το υπουργείο Πολιτισμού, αγνοώντας το γεγονός ότι η υπόθεση προχώρησε παρότι είχαν ήδη κοινοποιηθεί οι απολύσεις (προκειμένου να είναι συνεπής η τοπική Υπηρεσία) και φυσικά παραβλέποντας ότι δεν πραγματοποιούνται συνεδριάσεις του ΚΑΣ, λόγω λήξης της θητείας του. Να σημειωθεί πως ο συντονιστής της ανασκαφής είναι συμβασιούχος έκτακτος αρχαιολόγος, ο οποίος οργανώνει τους ανασκαφικούς τομείς που ανασκάπτουν επίσης συμβασιούχοι έκτακτοι αρχαιολόγοι και συγκεντρώνει τα ανασκαφικά δεδομένα ώστε να παρουσιαστούν στο ΚΑΣ. ΔΕΝ έχει κανένα οικονομικό όφελος (δεν παίρνει μεγαλύτερο μισθό από τους υπόλοιπους αρχαιολόγους πεδίου ή κάποιο επίδομα ευθύνης).

Μετά το γεγονός αυτό υπήρξε κινητοποίηση της αρχαιολογικής κοινότητας (βλ. Δελτία Τύπου ΣΕΑ και ΣΕΚΑ), οργάνωση και συμμετοχή σε κινητοποιήσεις καθότι ήταν πασιφανής η άδικη επίρριψη ευθυνών για τις καθυστερήσεις του επίμαχου ΜΕΤΡΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ στους συμβασιούχους εργαζόμενούς του (οι συμβάσεις είναι τρίμηνες ή εξάμηνες ή σχετίζονται με την ολοκλήρωση φάσεων του έργου) καθώς και η σκανδαλώδης εμπλοκή αναρμόδιου υπουργού σε έργο άλλου υπουργείου. Δυστυχώς, το υπουργείο Πολιτισμού μέχρι σήμερα δεν έχει καμία επίσημη αντίδραση στα συγκεκριμένα γεγονότα, δεν φαίνεται να ενδιαφέρεται ούτε για την αμφισβήτηση του έργου του, ούτε για τις επιθέσεις σε υπαλλήλους του, μόνιμους και μη, ούτε καν για την επέμβαση του αναδόχου εργολάβου στην διαχείριση του τεράστιου όγκου αρχαιολογικού υλικού που προκύπτει από τις ανασκαφές του έργου. Στην ουσία, δείχνει να εγκαταλείπει το έργο, τα αρχαία και τους εργαζόμενους του και ουσιαστικά τον ίδιο του τον ρόλο.

Οι συνάδελφοί μας αρχαιολόγοι του έργου έχουν δηλώσει έμπρακτα τη συμπαράστασή τους, με τη συμμετοχή τους σε συνεχόμενες απεργιακές κινητοποιήσεις, καθώς, πέρα από τους αρχαιολόγους που απολύθηκαν, η στάση της αναδόχου εταιρείας, του κύριου του έργου και του υπουργείου Πολιτισμού θέτει σε κίνδυνο την προστασία όλων των εργαζομένων αλλά και των αρχαιοτήτων.