Έρευνα από την Εισαγγελία Αρχαιοκαπηλίας για την προέλευση των 161 αντικειμένων της «Συλλογής Στερν»

ζητούν ο Σύλλογος Ελλήνων Αρχαιολόγων και ο Σύλλογος Εκτάκτων Αρχαιολόγων

 

Ενώ το Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού συνεχίζει να τηρεί ύποπτη σιγή σε σχέση με τα τεκμήρια για την αρχαιοκαπηλική προέλευση των 161 κυκλαδικών αρχαιοτήτων της Συλλογής Στερν και την παράνομη απόκτησή τους από τον ιδιώτη συλλέκτη (βλ. https://sea.org.gr/details.php?id=1286), ο Σύλλογος Ελλήνων Αρχαιολόγων και ο Σύλλογος Εκτάκτων Αρχαιολόγων προσέφυγαν στην Εισαγγελέα Προστασίας Περιβάλλοντος (αρμόδια και για θέματα αρχαιοκαπηλίας) της Εισαγγελίας Αθηνών.

Η Αναφορά που κατατέθηκε στις 11/10/2022, συνοδεύεται από όλες τις ενδείξεις συνεργασίας του L. Stern με τον καταδικασμένο διεθνώς για αρχαιοκαπηλία Symes, την ταύτιση του ειδωλίου αρ. 29 της «Συλλογής» με το αρχείο του καταδικασμένου για αρχαιοκαπηλία αρχαιοπώλη και παράνομου διακινητή έργων τέχνης GianfrankoBecchina, την απόδοση ειδωλίων της Συλλογής Στερν με την αρχαιοκαπηλία στο νησί της Κέρου και το σύνολο ευρημάτων που βγήκαν λαθραία από τη χώρα («Θησαυρός της Κέρου») καθώς και τις ενδείξεις ότι υπάρχουν και άλλες αδήλωτες ελληνικές αρχαιότητες στα χέρια του αμερικανού πολίτη L. Stern.

Ειδικά για την Κέρο, από την οποία προέρχονται τα ειδώλια με αριθμούς 111, 138, 157, 177, 181 της Συλλογής Στερν, οι Σύλλογοι επισημαίνουν ότι οι αρχαιολογικές ταυτίσεις «αποτελούν σοβαρή ένδειξη, που χρειάζεται περαιτέρω έρευνα, ότι τα αντικείμενα αυτά αποτελούν ευρήματα παράνομης ανασκαφής και παράνομης διακίνησης εκτός της χώρας» και συνεχίζουν: «Επισημαίνουμε την ιδιαίτερη περίπτωση της Κέρου: μετά τη διαπίστωση εκτεταμένης σύλησης στην περιοχή «Κάβος» (ή «Κάβος Δασκαλιού»), ξεκίνησε ανασκαφή το 1964 από την Αρχαιολογική Υπηρεσία. Έκτοτε έως και το 2018 διενεργήθηκαν διάφορες σωστικές και συστηματικές επιφανειακές και ανασκαφικές έρευνες. Ωστόσο, η αρχαιοκαπηλική δράση εξακολουθούσε, έως και πρόσφατα, παράλληλα προς τις επίσημες έρευνες.

Το σύνολο κυκλαδικών ειδωλίων και θραυσμάτων κυκλαδικών ειδωλίων της ιδιωτικής Συλλογής Η. και M.-L. Erlenmayer προέρχονται πέραν πάσης αμφιβολίας από την Κέρο, όπως επιβεβαιώθηκε πλήρως από την αρχαιολογική έρευνα που απέδειξε ότι θραύσματα ειδωλίων από την συλλογή (σήμερα στο Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης) συνανήκαν με θραύσματα ειδωλίων που φυλάσσονταν στο Μουσείο της Νάξου προερχόμενα από την ανασκαφή της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας».

Σύμφωνα με την Αναφορά, «προκύπτει ότι ο ιδιώτης αμερικανός πολίτης κ. LeonardStern πρέπει να ελεγχθεί για την προέλευση των αντικειμένων που είχε ή έχει στην κατοχή του, τόσο των 161 αρχαίων αντικειμένων που περιλαμβάνονται στη Συμφωνία που κυρώθηκε με το Ν. 4968/2022 όσο και άλλων αρχαίων αντικειμένων που τυχόν έχουν εξαχθεί παράνομα από την ελληνική επικράτεια, για παραβίαση των διατάξεων περί κατοχής, συλλογής, διακίνησης αρχαιοτήτων (άρθρα 23, 27, 28, 29, 32, 34), και με βάση τις ποινικές διατάξεις του Ν. 4858/2021 (κλοπή μνημείων, υπεξαίρεση, αποδοχή και διάθεση μνημείων που αποτελούν προϊόντα εγκλήματος, παράβαση υποχρέωσης δήλωσης μνημείου, παράνομη μεταβίβαση μνημείου, παράνομη εξαγωγή πολιτιστικών αγαθών, άρθρα 53-70).

Ειδικά για το ειδώλιο αρ. 29 που είναι αποδεδειγμένα προϊόν λαθρανασκαφής, αρχαιοκαπηλίας και παράνομης διακίνησης,ο κ. L. Sternοφείλει εξηγήσεις. Περαιτέρω, ερευνητέα η τυχόν ύπαρξη κυκλώματος παράνομης διακίνησης αρχαιοτήτων, σχετιζόμενο με όλα τα παραπάνω, που εμπίπτει στην κατηγορία του οργανωμένου εγκλήματος».

Οι Σύλλογοι επισημαίνουν επίσης «ότι ο νόμος Ν. 4968/2022 που αποτελεί Κύρωση Συμφωνίας, δεν τροποποιεί ούτε καταργεί τις διατάξεις του Ν. 4858/2021 ως προς τις υποχρεώσεις κατόχων και συλλεκτών, ούτε ως προς τις ποινικές ευθύνες ιδιώτη σε περίπτωση που αποδέχτηκε προϊόν λαθρανασκαφής και παράνομης διακίνησης πολιτιστικών αγαθών. Η Συμφωνία που κυρώθηκε με το Ν. 4968/2022 δεν αναφέρει σε κανένα σημείο ότι το ελληνικό δημόσιο απεμπολεί τα νόμιμα δικαιώματά του να διώξει ποινικά παράνομες πράξεις που τυχόν έχουν συντελεστεί τουλάχιστον πριν την κύρωση της Συμφωνίας» και ζητούν από την Εισαγγελέα, με βάση τις αρμοδιότητες του άρθρου 71 του Ν. 4858/2021, σε συνεργασία με τις αρμόδιες ιταλικές αρχές και τις αρχές των ΗΠΑ, στη βάση μάλιστα των διμερών συμφωνιών που έχουν υπογραφεί να ελέγξει την προέλευση των 161 Κυκλαδικών αντικειμένων και άλλων αρχαιοτήτων που τυχόν έχει ο κ. Stern στην κατοχή του.

Επισημαίνουν ότι «μοναδική μας επιδίωξη είναι ο αληθής επαναπατρισμός των παρανόμως αφαιρεθέντων από την Κυκλαδική Γη αρχαιοτήτων και η απόδοσή τους στους πολίτες μέσα από την έκθεσή τους στο δημόσιο Μουσείο Κυκλαδικού Πολιτισμού στη Νάξο μαζί με όλα τους τα συνευρήματα».